که با هوشیاری رهبر کبیر انقلاب اسلامی و مقام معظم رهبری این کار
بارها با شکست مواجه شده است. اما این روزها دلسوزان انقلاب اسلامی، نگران منافذی در برجام و ملاحظات سیاسی و انفعالی هستند که گاه در رفتارها و واکنشهای برخی مسؤولان در قبال سیاستهای غرب بخصوص آمریکا مشاهده میشود .
دکتر محمد علی فتح اللهی، کارشناس و تحلیلگر مسایل سیاسی درباره چرایی ورود و چگونگی ممانعت از نفوذ آمریکا در عرصههای مختلف با قدس گفتوگویی داشته است که در ادامه میخوانید.
گمان میکنید، با توجه به اتفاقات دوسال گذشته و روندی که طی هفتههای اخیر در موضوع برجام و اجرایی شدن آن اتفاق افتاد، فضای پس از اجرایی شدن برجام در ایران چگونه خواهد بود؟
- به هر حال لغو مجموعهای از تحریمها در حال حاضر شدنی است و این مسأله به معنای آن است که ما از فضای دشوار تحریمها به نوعی عبور میکنیم؛ زیرا اصلیترین هدف ایران از نشستن پای میز مذاکره، لغو تحریمها بوده است . اما با توجه به سابقه غربیها که آنچنان به تعهدات خود پایبند نیستند و برخلاف آنچه که اعلام میکنند، خوش قول و اهل عمل نیستند میتوان پیش بینی کرد که ممکن است در لغو تحریمها نیز صادقانه عمل نکرده، حتی به بهانههای جدید برخی تحریمها را دوباره وضع کنند، یعنی ممکن است برخی تحریمهای گذشته را لغو و تحریمهای جدیدی را وضع کنند. بنابراین به نظرمی رسد، با فضایی مواجه شویم که مقداری از تحریمها به بهانههای واهی همچنان باقی بمانند. بیتردید در چنین وضعیتی جمهوری اسلامی ایران نیز باید واکنشهای لازمی از خود نشان دهد .
مسلماً توافقنامه برجام به ما امکان برخی برخوردها را با غرب داده است، اما فارغ از آن مهمترین موضوع، اراده ملی و دستگاه دیپلماسی و واکنشهای لازمی است که باید در قبال رفتارهای طرف غربی از خود نشان دهیم. بنابراین نباید با خوش بینی محض فکر کنیم که پس از اجرای برجام دیگر تنش و مشکلی در زمینه ارتباط با کشورهای غربی نخواهیم داشت؛ زیرا رویکرد اصلی آنها تنش آفرینی علیه ایران است، بلکه لازم است به این مسأله آگاه باشیم که پس از اجرای برجام نیز همچنان مسیر دشواری را در پیش روی خواهیم داشت .
برقراری ارتباط با آمریکا پس از مذاکره هستهای دغدغه برخی از جریانهای سیاسی شده است، آیا با توافق هستهای و اجرای برجام دشمنی آمریکا با ایران پایان پذیرفته است و مهمترین اولویتهای دولت و ملت در برابر موضعگیریهای منفی آمریکا در برابر ایران باید چگونه باشد؟
- برقراری ارتباط با آمریکا یا موضوع نفوذ آمریکا در ایران از مسایل مهمی است که باید پس از اجرای برجام بدان اهتمام ویژهای بشود. مسلم است که اصلی ترین هدف آمریکا برقراری ارتباط با ایران و نفوذ در حوزههای مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است؛ زیرا آمریکا بخوبی میدانست که ایران به دنبال دستیابی به سلاح هستهای نبوده، اما تحریمها سبب شد که میز مذاکره پذیرای دو طرف ایران و کشورهای قدرتمند جهان شود. حال که مذاکره پایان پذیرفته و قوانین و برنامه هایی برای مسایل مطرح شده به رشته نگارش درآمده، باید فقط در راستای برجام و تعهدات بینالمللی خود حرکت کنیم و به هیچ وجه به آمریکا اجازه ندهیم که برای اعمال فشار و پیگیری مطالبات خود در ایران نفوذ کند .
از این رو باید به برخی افراد با جدیت بگوییم که نه تنها دشمنی آمریکا با ایران به پایان نرسیده، بلکه زیادتر هم شده است و در آینده آمریکا بشدت با سیاستهای جمهوری اسلامی مسأله خواهد داشت، ازآن جهت که آمریکا، ایران را اصلی ترین عامل بیثباتی سیاستهای خود در منطقه میداند. مسلماً بیتدبیری در این مورد ممکن است سبب شود که برجام وسیلهای باشد برای نفوذ آمریکا در ایران تا بتواند به آسانی در مسایل منطقه و جمهوری اسلامی دخالت کند. بیتردید نشان دادن قدرت جمهوری اسلامی ایران به آمریکا و غرب سبب میشود آنها مراتب طمع خود را از ایران قطع کرده و برنامه ریزیهای خود را تغییر دهند، بنابراین باید اقتدار جمهوری اسلامی از راههای مختلف در حوزههای مختلف سیاسی اقتصادی، نظامی و علمی نشان داده شود، از جمله آنها نمایش نظامی ایران نمونه خوبی بود تا جهان بداند که جمهوری اسلامی ایران نفوذناپذیراست، اما از سوی دیگر باید در اجرای برجام حساسیت زیادی از خود نشان دهیم؛ زیرا در مفاد برجام نکات و مسایلی وجود دارد که میتواند امکان نفوذ آمریکا در ایران را افزایش دهد. بنابراین لازم است، موارد یاد شده به دقت مورد شناسایی قرار بگیرد و کنترل شود. از این رو لازم است دولتمردان و نمایندگان مجلس و همه مسؤولان جمهوری اسلامی انرژی مضاعفی را به کار بگیرند تا بتوانند سدی در برابر منافذ برجام باشند. وزارت امور خارجه، نهادهای امنیتی و نظامی و شورای عالی امنیت ملی که مسؤول برجام است، باید نسبت به گذشته قویتر عمل کرده و در عرصه اقتصاد مقاومتی نیز توجه به این حوزه با جدیت بیشتری اعمال شود. متأسفانه به نظر میرسد، با توافق هستهای اجرای اقتصاد مقاومتی تنها در حد یک شعار باقی مانده است.
در مسایل سیاست داخلی نیز توجه به انتخابات آینده مجلس بسیار مهم است، از آن رو که برگزاری انتخابات منسجم و مردمی میتواند نشاندهنده ثبات، اقتدار و نظم ملی ایران باشد. آنچه که در این روزها متأسفانه مشاهده میشود، موضع منفعلانه در برابر کشورهای غربی است که اگر دستگاه دیپلماسی کشور با چنین رویکردی حرکت کند، میتواند آمریکا را به اهداف منطقهای خود نزدیکتر کند، بنابراین انفعال در برابر غرب به هیچ وجه توصیه نمیشود .
مسایل فرهنگی و علمی کشور نیز باید بشدت مورد مراقبت قرار بگیرد و به هیچ وجه نباید فرهنگ و مسایل علمی کشور منافذی برای ورود آمریکا به کشور باشد. به نظر میرسد، برجام شاه کلیدی در دست آمریکا برای ورود به ایران شده است که آگاهی و دقت نظر و اتخاذ سیاستهای درست در برابر نفوذ آمریکا میتواند ما را از این مقوله عبور داده و سبب ناامیدی آمریکا برای نفوذ در جمهوری اسلامی شود.
کدام یک از حوزههای داخلی باید در برابر نفوذ آمریکا بشدت حفاظت شود؟
- متأسفانه بزک کردن چهره آمریکا، این روزها باب شده است، به نحوی که به نظر میرسد برخی در تلاشند تا با بزک کردن چهره آمریکا ماهیت دشمن بودن آمریکا را کمرنگ کنند. طوری رفتار میشود تا القاهای آمریکا در رفتارهای سیاسی ما تأثیر بگذارد. از این رو لازم است تا فضای عمومی کشور بر ضدیت با آمریکا بسیج شود و دشمنی با آمریکا به طور کامل واضح و شفاف نشان داده شود. اتفاقات و جنایتها در یمن،عراق، سوریه و حتی فاجعه منا نشاندهنده سیاستهای آمریکا و حمایت هایش از آل سعود است که به آنها آنقدر جرأت داده که براحتی با حجاج مظلوم برخورد کنند و به کشتار هزاران حاجی دست بزنند بیآنکه از واکنشهای بینالمللی واهمهای داشته باشند، از این رو لازم است تا جنایتهای مستقیم و غیرمستقیم آمریکا روشنگری شود و به عنوان ضد ارزش در منطقه شفاف مطرح شود و در مقابل کسانی که خواهان رابطه با آمریکا هستند، ایستادگی کرد. مسأله دیگر هم واکنش عملی در برابر آمریکاست که در حوزه سیاست خارجی مسؤولان وزارت خارجه باید واکنشهای لازم را به طور روشن داشته باشند. هنگامی که مسؤولان آمریکا هر روز در برابر داخلی ترین مسایل ایران موضع گیری و تهدید میکنند چرا وزارت خارجه ایران واکنش و موضع مناسبی از خود نشان نمی دهد؟ آیا رفتارهای توأم با احتیاط و برخورد محتاطانه و منفعلانه در برابر مواضع آمریکا میتواند مانع حملات کلامی و سیاسی آمریکا به ایران شود؟ حتی بحث ورود شرکتهای اقتصادی غربی به ایران از مباحثی است که باید دقیقاً مورد بررسی و تحت نظارت و کنترل جمهوری اسلامی قرار بگیرد، از آن جهت که ایران بازاری برای فروش محصولات غرب نشود. اگر مشارکت در امر سرمایهگذاری و تولید باشد، ارتباط با غرب مناسب است، اما طبق شواهد و رویدادها فقط نشان میدهد که غربیها بازار ایران را برای تجارت و صادرات انتخاب کردهاند، در نتیجه حاصلی جز تخریب تولیدات داخلی درپی نخواهد داشت . در مجموع پس از اجرای برجام باید مراقب محیطهای علمی، اقتصادی و فرهنگی بود تا بتوانیم به صورت مطلوبی از این مرحله نیز عبور کنیم.